Filmowe przypowieści

Sekwencję końcową „Żywotu Mateusza” rozpoczyna scena, w której bohater podchodzi do zacumowanej przy brzegu łódki. Oko kamery spogląda na niego z góry, jakby już wiedziało, że Mateusz za chwilę będzie przynależał do innego niż realny świat. Bohater gwałtownie odwraca się i spogląda za siebie. Nastrój niepokoju podkreślają pierwsze takty concerto grosso Corelliego. Mateusz podbiega do drzewa i gryzie je. Z brzozy ucieka ciemna żywica, drzewu zostaje upuszczona „krew” tak, jak za chwilę siły życia opuszczą bohatera. Owo drzewo było tym, które przez mieszkańców wsi zostało przypisane Mateuszowi. Teraz cieknie z niego krew-żywica, która zwiastuje tragiczny finał. 

Odpływającemu łódką Mateuszowi, z całą pewnością, towarzyszą myśli dotyczące zmian, które nastały w jego życiu, a na które nie był przygotowany. Ostatni raz spogląda na piórko, przypominające mu ptaka, który symbolizował dla niego nadzieję na zmiany. Spełniające się proroctwo, które zapowiadał ptak, o czymś ważnym i wielkim, sprawdziło się, ale w bolesnym i tragicznym tonie. Mateusz wybija dziurę w dnie łodzi. Duże zbliżenie pokazuje kolejno twarz Mateusza i dno łódki, które wypełnia się wodą. Bohater próbuje coś krzyknąć, ale nie słyszymy jego głosu. Widzimy odmęty wody, w których tonie łódka. W tle słychać Olgę, która woła brata.
 
Reżyser chciał, aby film kończyły ujęcia pod wodą, w których bohater widzi otaczające go rośliny i zwierzęta. W ten sposób pragnął podkreślić zespolenie bohatera z przyrodą. Niestety brak odpowiedniego sprzętu i środków finansowych uniemożliwiło zrealizowanie tego planu.

Żywot Mateusza