Nowa estetyka

W analizowanej sekwencji mamy do czynienia z rozmaitymi zabiegami, naruszającymi normę tzw. „kina stylu zerowego” - czyli komunikatu, w którym środki formalne podporządkowane są zrozumiałemu opowiedzeniu historii. Sekwencja rozpoczyna się planszą informującą widza o miejscu akcji. W pierwszym ujęciu zwraca uwagę ciekawa inscenizacja - rozpoczyna się ono od plamy czerni, w której po chwili rozbłyska światło; jak się okazuje, jest to uchylająca się przed bohaterami brama (motyw ten pełni ważną funkcję w całym filmie).

Obraz filmowany jest w ruchu zwolnionym, który pełni tu rolę estetycznej „atrakcji”, przykuwającej uwagę widza. W podobny sposób można wyjaśnić trickowe ujęcie z jabłkiem; jest to chwyt charakterystyczny dla reklam telewizyjnych, w których uwaga percepcyjna odbiorcy ma koncentrować się na przedmiocie, często umieszczonym w niespodziewanych kontekstach. Po chwili następuje seria ujęć o charakterze dokumentalnym, czy raczej (jeśli mamy do czynienia z inscenizacją, o czym mogą świadczyć wypowiadane kwestie) quasi-dokumentalnym. Na formułę reportażu wskazują: kontrastujące z „gładkością” wcześniejszych ujęć ziarno obrazu (sugerujące użycie innego rodzaju nośnika) oraz "przypadkowa" kompozycja obrazu. I tak, w pierwszym z ujęć z lewej strony ramy kadru „wsuwa się” postać blondyna; w drugim ujęciu zwraca uwagę, typowe dla realizacji amatorskich, wrażenie „uciętej głowy” (dziecka po lewej), w trzecim - gwałtowny ruch kamery (tzw. szwenk). Kolejne ujęcia pokazują manifestację; kamera koncentruje się na kobiecie. Gdy dziennikarz pyta „Gdzie znaleziono syna?”, następuje powrót do formuły „telewizyjnej”. W tych ujęciach nie widzimy operatora; mamy tym samym sugestię, iż oglądamy wydarzenia filmowane przez jego kamerę (zresztą, przez ułamek sekundy można dostrzec Janka, kierującego wzrok wprost do kamery: „Włączyłeś?”).

Zwróćmy uwagę, jak sprytnie wprowadzona zostaje postać dziewczynki, która w ogólnym zamieszaniu przemyka między nogami klientów sklepu; kamera śledzi jej ruch w stronę wyjścia, jak się wydaje - bez szczególnego powodu; dopiero później okaże się, że jest ona sygnałem nadchodzącego zagrożenia i - w planie metaforycznym - podkreśla podobieństwa między zamordowanym Stanisławem Pyjasem i realizującym film o jego śmierci Jankiem Rosą. W zakończeniu sekwencji wrażenie to zostaje spotęgowane, gdy dziennikarz siada na krześle wcześniej "przypisanym" nieżyjącemu studentowi. Scena ta nie została zrealizowana w konwencji telewizyjnego reportażu (nie miałaby tu ona fabularnego uzasadnienia, gdyż operator wyszedł w pomieszczenia). Janek jest filmowany z góry, z kamery przemysłowej - zabieg ten sugeruje, że bohater jest przez kogoś podglądany, co znakomicie koresponduje z ważnym dla intrygi tematem inwigilacji.

Gry uliczne